Wymowa Języka Portugalskiego

Cascao

Język portugalski jest językiem z grupy romańskiej języków indoeuropejskich, którym posługuje się ponad 190 mln osób, zamieszkujących Portugalię oraz byłe kolonie portugalskie: Brazylię, Mozambik, Angolę, Gwineę-Bissau, Wyspy Świętego Tomasza i Książęcą i Republikę Zielonego Przylądka. We wszystkich tych krajach jest on językiem urzędowym. Język literacki oparty jest na dialekcie północnym. Najstarsze zapisy w tym języku pochodzą z XII wieku.

Spis treści

1 Dialekty
2 Wymowa
2.1 Alfabet
2.1.1 Wyjątki
2.2 Znaki diakrytyczne
2.2.1 Acute (agudo) (´)
2.2.2 Cedilla (cedilha) (¸)
2.2.3 Cyrkumfleks (circumflexo) (ˆ)
2.2.4 Grave (grave) (`)
2.2.5 Tylda (tilde) (˜)
2.2.6 Diaeresis/Umlaut (trema) (¨)
3 Różnice w Brazylii w stosunku do Portugalii
3.1 Wymowa
3.2 Pisownia
4 Informacje różne
4.1 Wyrazy pochodzenia arabskiego
5 Podstawowe zwroty, wyrażenia
5.1 Powitania
5.2 Pożegnania
5.3 Zwroty grzecznościowe
5.4 Przedstawienie
5.5 Spotkania
5.6 Niezrozumienia
5.7 Pytania i dawanie informacji
5.8 Pytania o ceny
5.9 Rozmowa przez telefon
5.10 W hotelu
5.11 Na przystanku/lotnisku
5.12 Jedzenie/W lokalu
5.13 Użyteczne wyrazy w pytaniu
5.14 Użyteczne zwroty
5.15 Życzenia
1. Dialekty

Do najważniejszych dialektów języka portugalskiego należą:

* brazylijski,
* europejski.

2. Wymowa
2.1 Alfabet
Litera Wymowa Przykład
a Akcentowane jak po polsku. mais (więcej)
Nieakcentowane jak niemieckie ä. enciclopédia (encyklopedia)
b Jak po polsku. Spotykana jest regionalna wymowa pomiędzy polskim b a w bem (dobrze)
c Przed a/o/u lub spółgłoską jak polskie k. cultura (kultura)
Przed e/i jak polskie s. ciência (nauka)
d Jak polsku. nada (nic)
e Akcentowane wymawia się jak po polsku, tylko trochę jak je. abelha (pszczoła)
Nieakcentowane jak krótkie i albo y. editar (edytować)
f Jak po polsku. afastado (odległy)
g Przed spółgłoską lub a/o/u jak polskie g. adega (piwnica)
Przed e/i jak polskie ż. abranger (obejmować)
Gu przed a/o/u, a także w wyjątkach przed e/i (patrz niżej), jak gł. água (woda)
Gu przed e/i jak polskie g. carregue (nieść)
h Nieme (nie wymawia się). hotel (hotel)
i Jak po polsku. acústica (akustyka)
j Jak polskie ż. coruja (sowa)
l Bardziej głębokie, niż po polsku (trochę jak rosyjskie ?). hotel, aldeia (wioska)
Lh wymawia się miękko, jak rosyjskie ??. espelho (lustro)
m Po samogłosce nasalizuje ją (patrz niżej).
W przeciwnym wypadku tak, jak po polsku. alarme (alarm)
n Po samogłosce nasalizuje ją (patrz niżej).
W przeciwnym wypadku tak, jak po polsku. pneu (opona)
Nh wymawia się jak hiszpańskie ñ (jak w polskim lazania). dinheiro (pieniądze)
o Akcentowane wymawia się pomiędzy polskim o a ło. acetona (aceton)
Nieakcentowane wymawia się jak polskie u (krótkie). ácido (kwas)
p Jak po polsku. apertar (zacieśniać)
q Qu przed a/o/u, a także w wyjątkach przed e/i (patrz niżej), jak polskie kł. quatro (cztery)
Przed e/i qu wymawia się jak polskie k. identifique (identyfikować)
r Na początku wyrazu oraz rr mocno lub gardłowo jak po francusku. rolha (korek), ferro (żelazo)
W pozostałych przypadkach łagodnie jak po polsku lub po japońsku. actriz (aktorka)
s Po spółgłosce i na początku wyrazu jak polskie s. absurdo (absurd)
Pomiędzy samogłoskami jak polskie z. acusar (oskarżać)
Przed spółgłoską bezdźwięczną jak polskie sz. Agosto (sierpień)
Przed spółgłoską dźwięczną jak polskie ż. desde (począwszy od)
Ss wymawia się jak polskie s. dissolver (rozpuszczać się)
t Jak po polsku. acidente (wypadek)
u Jak po polsku. agulha (igła)
v Jak polskie w. activo (aktywny)
x Przed spółgłoską, na początku wyrazu lub sylaby, a także w złożeniach aix/eix/ux przed samogłoską: jak polskie sz. excelente (znakomity)
Pomiędzy samogłoskami zazwyczaj jak polskie s. próximo (następny)
Wyjątkowo (głównie w wyrazach obcych) jak polskie ks. taxi (taksówka)
Ex przed samogłoską wymawia się ehz. existir (istnieć)
z Na początku słowa, sylaby lub pomiędzy samogłoskami jak polskie z. azul (niebieski)
Przed spółgłoską jak polskie ż lub sz, zależnie czy dźwięczna, czy bezdźwięczna. o feliz gato (szczęśliwy kot)
Litery K i W nie wystepują w ogóle w alfabecie portugalskim.

2.1.1 Wyjątki

Wymawiane u: Normalnie gue, gui, que, qui wymawiamy odpowiednio ge, gi, ke, ki. Czasami jednak geneza wyrazu nakazuje wymawiać u w takim złożeniu.

Przykład: lingua (język) > linguista (lingwista)

W niektórych wyrazach ze względu na lepsze brzmienie e wymawia się prawie jak a.

Przykłady: azenha (młyn wodny), lenha (drewno opałowe)

2.2. Znaki diakrytyczne

2.2.1 Acute (agudo) (´)

Otwiera samogłoskę i nadaje akcent wyrazowy. Zatem á, é, í, ó, ú wymawia się tak, jak polskie a, e, i, o, u i stawia na nich akcent.
2.2.2 Cedilla (cedilha) (¸)

Tylko w postaci ç; wymawia się jak polskie s.
2.2.3 Cyrkumfleks (circumflexo) (ˆ)

Zamyka samogłoskę i nadaje akcent wyrazowy. Zatem ê, ô wymawia się nieco jak polskie ej, oł i akcentuje. A przyjmuje cyrkumfleks (â), jeśli jest nosowa — stawia się wtedy na niej akcent. Pozostałe samogłoski nie zamykają się, nie przyjmują więc cyrkumfleksu.
2.2.4 Grave (grave) (`)

Tego znaku używa się w skróconej formie, w której przyimek a łączy się z przedimkiem lub zaimkiem, np.:

* a + a = à,
* a + as = às,
* a + aquilo = àquilo.

2.2.5 Tylda (tilde) (˜)

Nasalizuje samogłoskę.
2.2.6 Diaeresis/Umlaut (trema) (¨)

Oddziela dwie samogłoski zapobiegając powstaniu dyftongu. Tylko w brazylijskim.
3. Różnice w Brazylii w stosunku do Portugalii

3.1 Wymowa
Litera Wymowa
d W złożeniach de, di wymawiane dźi.
l Na końcu wyrazu wymawiane ł.
r Forma mocna (r na początku wyrazu lub rr) zwykle wymiawiana gardłowo.
Na końcu wyrazu bywa wymawiane gardłowo lub pomijane.
s Na końcu wyrazu i przed spółgłoskami może być wymawiana s (przed bezdźwięcznymi) lub z (przed dźwięcznymi).
(Do wyjaśnienia: czy jest to zależne od regionu czy też kwestia indywidualna.)
t W złożeniach te, ti wymawiane jak ći.
z Na końcu wyrazu i przed spółgłoskami może być wymawiana z (lub s przed bezdźwięcznymi).
(Do wyjaśnienia: czy jest to zależne od regionu czy też kwestia indywidualna.)
3.2 Pisownia

Cyrkumfleks (^) jest używany znacznie częściej, niż w Portugalii. Np. fôlha zamiast folha (liść).

W wyrazach z gue, gui, que i qui, gdzie u jest wymawiane, oznacza się je przez diaeresis (¨): lingüista zamiast linguista.
4. Informacje różne
4.1 Wyrazy pochodzenia arabskiego

W języku portugalskim występuje znaczna liczba wyrazów pochodzenia arabskiego. Większość z nich zaczyna się na al, a w mniejszej ilości także na ar, az.

Przykłady: albufeira (zatoka), azeitona (oliwka)

5. Książka zwrotów i wyrażeń

5.1 Powitania

PORTUGUESE POLSKI
Bom dia! Dzień dobry. (rano)
Boa tarde! Dzień dobry. (po południu)
Boa noite! Dobry wieczór.
Como vai? Jak się masz? (formalnie)
Bem, obrigado/obrigada. Dobrze, dziękuję. (mężczyzna/kobieta)
Oi! Cześć.
Oi, tudo bem? Cześć, Jak się masz? (nieformalnie)
Tudo bem, e vocę? Dobrze, a ty?

5.2 Pożegnania

PORTUGUESE POLSKI
Tchau! Do zobaczenia. (nie formalnie)
Até logo! Do zobaczenia. (formalnie)
Até mais! Do zobaczenia kiedyś.
Até depois! Do zobaczenia później.
Até amanhă! Do jutra .

5.3 Zwroty grzecznościowe

PORTUGUESE POLSKI
Obrigado/Obrigada. Dziękuję. (mężczyzna/kobieta)
De nada. Proszę bardzo.
Por favor. Proszę/Przepraszam (pytając o informację)
Desculpe. Przepraszam. (przepraszając)
Dá licença. Przepraszam. (Chcąc przejść/wejść)
Năo tem problema. Nie mam problemu/Nic nie szkodzi.
Năo faz mal. Nie mam problemu/Nic nie szkodzi.

5.4 Przedstawienie

PORTUGUESE POLSKI
Meu nome é .... Nazywam się (dosł. Moje imię jest)....
Como é seu nome? Jak się nazywasz?
Vocę é brasileiro/brasileira? Jesteś Brazylijczykiem? (mężczyzna/kobieta)
O senhor é brasileiro? Czy jest pan Brazylijczykiem? (mężczyzna/z szacunkiem)
A senhora é brasileira? Czy jest pani Brazylijką? (kobieta/z szacunkiem)
Qual é sua nacionalidade? Jaka jest twoja narodowość?
Eu sou francęs/francesa. Jestem Francuzem/ką . (mężczyzna/kobieta)
Quero te apresentar meus amigos. Chciałbym przedstawić moich przyjaciół.
Quero te apresentar minha família. Chciałbym przedstawić moją rodzinę.
Este é meu amigo/namorado/marido. To jest mój przyjaciel/chłopak/mąż.
Esta é minha amiga/namorada/mulher. To jest moja przyjaciółka/dziewczyna/żona.
Prazer. Miło Cię poznać.
Muito prazer. Miło Cię poznać.

5.5 Spotkania

PORTUGUESE POLSKI
Vocę fala portuguęs? Mówisz po portugalsku?
Falo/Năo, năo falo. Tak, mówię/Nie, nie mówię.
Falo um pouco/um pouquinho. Mówię trochę/troszeczkę.
Eu entendo um pouco, mas năo falo. Rozumiem dużo, ale nie potrafię mówić.
Estou aprendendo. Uczę się.
De onde vocę é? Zkąd pochodzisz?
Sou de Săo Paulo/do Brasil/da Polonia. Jestem z Săo Paulo/Brazylii/Polski.
Onde vocę mora? Gdzie mieszkasz?
Moro em Săo Paulo/no Brasil/na Polonia. Mieszkam w Săo Paulo/Brazil/Polsce.
Vocę trabalha? Pracujesz?
Trabalho num banco. Pracuję w banku.
Trabalho no Banco do Brasil. Pracuję w Banco do Brasil.
Trabalho numa empresa. Pracuję w firmie.
Trabalho na Maizena. Pracuję w Maizena.
O que vocę faz? Co robisz?
Sou engenheiro/médico. Jestem inżynierem/doktorem.
Sou secretária/professora. Jestem sekretarką/nauczycielką.
Vocę é casado/casada? Jesteś żonaty/zamężna? (mężczyzna/kobieta)
Năo, sou solteiro/solteira. Nie, jestem samotny/a. (mężczyzna/kobieta)
Quantos anos vocę tem? Ile masz lat?
Tenho 30 anos. Mam 30 lat.
Onde vocę está hospedado/hospedada? W którym jesteś hotelu ?
Estou no Hotel Săo Francisco. Jestem w Săo Francisco Hotel.
Góra
5.6 Niezrozumienia

PORTUGUESE POLSKI
Como? Năo entendi direito. Przepraszam? Nie rozumiem.
Fale mais devagar. Mów trochę wolniej, proszę.
Fala de novo. Powiedz na nowo, proszę.
Fala mais uma vez. Powiedz jeszcze raz.
Repita, por favor. Powtórz, proszę.
Góra
5.7 Pytania i dawanie informacji

PORTUGUESE POLSKI
Por favor, onde fica o Hotel Bela Vista? Przepraszam, gdzie jest B.Vista Hotel?
É ali na esquina. Jest tam na rogu.
Onde é o banheiro? Gdzie jest toaleta?
É ali. Jest tam.
Onde tem uma farmácia? Gdzie tu jest Apteka?
Na próxima rua. Na następnej ulicy.
Vocę pode me informar onde fica o correio? Czy możesz mi powiedzieć gdzie jest poczta?

5.8 Pytania o ceny

PORTUGUESE POLSKI
Quanto é? Ile jest?
Quanto custa? Ile to kosztuje?
Quanto custa isto? Ile to kosztuje?
Onde eu posso trocar dinheiro? Gdzie wymienię pieniądze?
Onde tem uma Casa de Câmbio? Gdzie znajdę kantor?
Qual é a cotaçăo do dólar? Jaki jest przelicznik na dolara?
Quero trocar US$100 (cem dólares). Chciałbym wymienić US$ 100.
Vocę pode trocar US$100 (cem dólares)? Czy możesz mi rozmienić US$ 100?
Eu năo tenho trocado. Nie mam drobnych.
Aqui está o troco. Tutaj jest reszta.
Posso pagar com cartăo de crédito? Czy mogę płacić Kartą kredytową?
Tem desconto ŕ vista? Czy jest w pobliżu sklep, gdzie mógłbym płacić gotówką?

5.9 Rozmowa przez telefon

PORTUGUESE POLSKI
Alô, de onde fala? Halo, z kim rozmawiam?
Desculpe. Foi engano. Przepraszam, pomyliłem numer.
Alô, quem fala/quem está falando? Halo, kto mówi/dzwoni?
Eu gostaria de falar com .... Chciałbym mówić z ...
Um momento, por favor. Moment, juz proszę.
Ele/Ela năo está. Jego/Jej nie ma.
Quando ele/ela volta? Kiedy on/ona wróci?
Vocę gostaria de deixar recado? Chcesz zostawić wiadomość?
Năo, eu ligo de novo. Nie, Nie, zadzwonię jeszcze raz.
Fala pra ele/ela me ligar de volta. Proszę powiedzieć jemu/jej aby do mnie zadzwonił/a.
Posso usar seu telefone? Czy mogę użyć twojego telefonu?
Está chamando, mas ninguém atende. Jest rozmowa, ale nikt nie odpowiada.
O telefone está ocupado. Linia jest zajęta.
A ligaçăo está ruim. Liga de novo. Linia jest zepsuta. Zadzwoń później, proszę.
Caiu a ligaçăo. Linia została przerwana.

5.10 W hotelu

PORTUGUESE POLSKI
Fiz uma reserva neste hotel. Mam rezerwację w tym hotelu.
Năo fiz reserva. Ainda tem vagas? Nie mam rezerwacji. Czy macie dalej wolne pokoje?
O hotel está lotado. Hotel jest pełny/zarezerwowany.
Năo tem mais vagas. Nie mamy wolnych pokojów.
Quanto é a diária? Jaka jest dzienna stawka za pokój?
Vou ficar duas noites. Mam zamiar zostać na 2 noce.
O café da manhă está incluído? Czy śniadanie jest wliczone?
Posso dar uma olhada no quarto? Czy mogę zobaczyć pokój?
Quero um quarto com vista para o mar. Chciałbym pokój z widokiem na morze.
Estou no quarto número..... Jestem w pokoju nr .....
Vocę pode me acordar ŕs 7 horas? Czy możesz mnie obudzić o 7?
Vocę pode chamar um táxi pra mim? Czy możesz zamówić dla mnie taksówkę?
Gostaria de pagar a conta. Chciałbym zapłacić za rachunek.
Vocęs aceitam cartăo de crédito? Czy akceptujecie kartę kredytową?

5.11 Na przystanku/lotnisku

PORTUGUESE POLSKI
Onde é a rodoviária? Gdzie jest przystanek autobusowy?
Onde é o aeroporto? Gdzie jest dworzec lotniczy?
Onde é o ponto de ônibus? Gdzie jest przystanek?
Onde é o ponto de táxi? Gdzie jest postój taxówek?
Onde é a estaçăo do metrô? Gdzie jest przystanek metra?
Uma passagem de ida e volta para .... Bilet wycieczkowy do .....
Quero uma passagem de ida para ..... Bilet w jedną stronę do .....
Fumante ou năo fumante? Palący czy niepalący?
Quero um lugar perto da janela. Chcę siedzenie przy oknie.
Que horas sai o ônibus/aviăo? O której godzinie autobus/samolot odjeżdza?
Qual é o número da plataforma? Jaki jest numer peronu?
Qual é o número do portăo de embarque? Jaki jest numer bramy?
Quantas horas săo de viagem? Jak długo czasu zajmie podróż?

5.12 Jedzenie/W lokalu

PORTUGUESE POLSKI
Quantas pessoas? Ile osób?
Fiz uma reserva para 5 pessoas. Mam reserwację na 5 osób.
Quero uma mesa perto da janela. Chciałbym stolik przy oknie.
Quero um chope. Chciałbym łyk piwa.
Quero uma cerveja. Chciałbym piwo.
Garçom, mais uma coca, por favor. Kelner, jeszcze jedną Colę, proszę.
Garçom, a conta, por favor. Kelner, rachunek, poproszę.
Quero meu bife bem passado. Chciałbym stek dobrze przypieczony.
Quero meu bife mal passado. Chciałbym stek mało przypieczony.
Quero meu bife ao ponto. Chciałbym stek średnio przypieczony.
Vou pedir uma salada. Zamawiam sałatkę.
Sou vegetariano/a. Năo como carne. Jestem wegetarianinem/ką. Nie jem mięsa.
Qual é prato do dia? Jakie jest dzisiaj danie dnia?
O que o senhor recomenda? Co pan proponuje?
Este copo está sujo. To szkło jest brudne.
O senhor pode me trazer mais păo? Czy mogę dostać więcej chleba?

5.13 Użyteczne wyrazy w pytaniu

PORTUGUESE POLSKI
Como? Przepraszam?/Jak?/Co?
O que? Co?
Por quę? Dlaczego?
Por que năo? Dlaczego nie?
Onde? Gdzie?
De onde? Z kąd?
Aonde? Dokąd?
Para onde? Dokąd?
Qual? Który?/Co?
Quando? Kiedy?
A que horas? O której godzinie?
Quanto é? Ile za to?
Quanto custa? Ile to kosztuje?
Quantos? Ilu? (mężczyzn)
Quantas? Ile? (kobiet)
Quem? Kto?
Com quem? Z którymi?
Para quem? Do których?
De quem? Z kim?/O czym?

5.14 Użyteczne zwroty

PORTUGUESE POLSKI
Sim. Tak.
Năo. Nie.
Obrigado/a por tudo. Dziękuję za wszystko.
Obrigado/a pelo cafezinho. Dziękuję za kawę.
Obrigado/a pela informaçăo. Dziękuję za informacje.
Acho que sim. Też tak sądzę.
Acho que năo. Nie sądzę.
Talvez. Może.
Eu também. Ja też.
Agora năo. Nie teraz.
Ainda năo. Jeszcze nie.
Năo sei. Nie wiem.
Năo sei ainda. Ciągle nie wiem.
Como vocę quiser. Jak sobie życzysz.
Onde vocę quiser. Gdziekolwiek chesz.
Quando vocę quiser. Kiedykolwiek chcesz.
Foi um prazer falar com vocę. Miło się z tobą rozmawiało.
Foi um prazer te conhecer. Miło było Cię poznać.
Góra

5.15 Życzenia
PORTUGUESE POLSKI
Parabéns! Gratulacje!
Feliz aniversário! Sto lat!
Feliz Natal! Wesołych świąt!
Feliz Ano Novo! Szczęśliwego Nowego Roku!
Feliz Páscoa! Radosnej Wielkiej nocy!
Saúde! Na zdrowie!/Niech Bóg Cię błogosławi!
Boa sorte! Powodzenia!
Boas férias! Udanych wakacji!
Boa viagem! Udanej podróży!
Bom divertimento! Trzymaj się/Baw się dobrze!
Bom apetite! Smacznego!
Bom fim de semana! Udanego weekendu!
Obrigado/a, igualmente. Dziękuję, nawzajem.
Obrigado/a, pra vocę também. Dziękuję, nawzajem.